De invloed van stress op ons lichaam

In 2007 publiceerde neurofarmacoloog dr. Candace Pert [1] de resultaten van haar onderzoek ( The physics of emotion) naar de invloed van stress en emoties op ons lichaam.

Vaak laten fysieke tekenen in de vorm van lichamelijke klachten zien wat we (onbewust) voelen, een soort codetaal, die dr. Pert ontcijferde. Een gevoel dat ontstaat in ons hoofd of ons lichaam, vertaalt zich in chemische verbindingen die ergens vrijkomen. Organen, weefsel, huid, spieren en klieren: ze hebben allemaal eiwit-receptoren en hebben toegang tot en de mogelijkheid om emotionele informatie op te slaan.

Dit betekent dat emotioneel geheugen is opgeslagen in verschillende plekken in ons lijf. Niet uitgedrukte en onbewuste emoties worden letterlijk opgeslagen in het lichaam. Het zijn echte emoties die het lichaam wil uitdrukken, zodat ze opgelost kunnen worden.

Ons lichaam probeert ons te waarschuwen, dat we emotioneel niet helemaal in balans zijn. Het is een natuurlijke manier om het onbewuste bewust te maken. Maar dan moeten we de signalen uiteraard wel herkennen - om ze te kunnen ontcijferen en de balans te herstellen.

We kunnen onszelf toegang verschaffen tot het emotioneel geheugen via het eiwit-receptoren netwerk. Dat kan op verschillende manieren. Het heeft allemaal te maken met bepaalde delen in ons lijf, die direct corresponderen met bepaalde emoties.

We zijn het er over eens dat bepaalde emoties bij bepaalde lichaamsdelen horen. In een studie uit 2013 [2] werd deelnemers gevraagd het deel van het lijf in te kleuren waar ze bepaalde emoties fysiek voelden. Het eenduidige antwoord:

Opvallend was dat wereldwijd verschillende culturen dezelfde antwoorden gaven. Het is dus een universeel gevoel. De reden hiervan is, dat het menselijk lichaam het enige is dat we met zijn allen delen. Hieruit kunnen we concluderen dat het iets volkomen natuurlijks, niets spiritueels of cultureels is.

Ons lichaam reageert vrijwel direct op negatieve emoties. Vooral de spieren in onze kaak en rondom onze mond en ogen reageren nagenoeg direct door zich aan te spannen.

Ook de wenkbrauwen werken mee. Mensen met depressieve gevoelens spannen deze constant aan, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben. Een permanente frons-rimpel is dus een direct teken dat we ons zorgen maken.

Depressie zorgt er ook voor dat onze ledematen zwaar voelen (zoals de onderzoek deelnemers in bovenstaand plaatje al aangaven). Ze hangen naar beneden en zorgen er voor dat het lichaam met moeite kan functioneren.

Onze nek- en schouderspieren doen hetzelfde. Bij chronische aanspanning door stress en hoge werkdruk kunnen deze spiergroepen zelfs korter worden. Vooral in gevallen met veel computerwerk komt dit voor.

Het zijn dan ook vooral de spieren die signalen van stress en negatieve emoties afgeven in de vorm van lichamelijke klachten.

Op langere termijn kunnen gespannen spieren in nek en schouders leiden tot pijn, knopen in de nek of tussen de schouderbladen en zelfs tot spasmes. Allemaal stress gerelateerde lichamelijke klachten waar we niet op zit te wachten.

Daarnaast vermindert de spanning in de rest van ons lijf de bloedsomloop, waardoor ook de zuurstoftoevoer beperkt wordt. Er ontstaan ophopingen van melkzuur- en giftige metabolieten en onze pijnreceptoren worden actiever, waardoor we meer pijn sterker ervaren.

Brainspotting is een krachtige therapievorm om o.a. stress gerelateerde klachten zoals bijvoorbeeld een burn-out aan te pakken. Brainspotting laat zich ook uitstekend integreren in - en combineren met diverse andere psychotherapeutische en lichamelijke behandelmethodes. Brainspotting kan een zeer nuttige aanvulling zijn op lichaamsgerichte therapieën zoals acupunctuur, biofeedback, fysiotherapie, haptonomie, chiropractie, enzovoort.

[1] Neurofarmacoloog dr. Candace Pert (V.S.) staat bekend om haar decennialange ervaring en openbaringen in onderzoek naar onder andere neurologisch welzijn, kanker, HIV en Alzheimer.

[2] Bodily maps of emotions (2013), Department of Biomedical Engineering and Computational Science and Brain Research Unit, O. V. Lounasmaa Laboratory, School of Science, Aalto University, FI-00076, Espoo, Finland