Amygdala: stress,angst, burn-out en depressie

Wat is de amygdala?

De amygdala is een kleine amandelvormige kern in de hersenen, die deel uitmaakt van het limbisch systeem (bekend als het zoogdierenbrein). Dit zoogdierenbrein zorgt voor de verwerking van gevoelens en emoties en is gebouwd op de hersenstam (bekend als het  reptielenbrein). 

De amygdala verwerkt binnenkomende zintuiglijke informatie zoals gezichtsuitdrukkingen en koppelt deze aan emoties. De emoties die je in bepaalde situaties ervaart, worden opgeslagen in het geheugen. Hierdoor zul je deze emoties opnieuw voelen bij een toekomstige vergelijkbare situatie.

Wat is de functie van de amygdala?

De belangrijkste functie van de amygdala is dus het ervaren, verwerken en aansturen van uiteenlopende emoties. Maar hoe vertaalt dit zich in de praktijk? Uit onderzoek blijkt dat dit hersengebied zeer actief is in situaties met weerzinwekkende, stressvolle of beangstigende prikkels. De amygdala speelt dan ook een voorname rol bij de volgende 4 veelvoorkomende mentale problemen:

1). Stress

In stressvolle tijden of situaties verhoogt de amygdala de aanmaak van adrenaline, noradrenaline en cortisol. Is de stress chronisch van karakter? Dan blijft de amygdala constant stresshormonen aanmaken, wat de hippocampus en frontale lob in het brein kan beschadigen.

Een beschadigde frontale lob verliest zijn remmende werking op de amygdala, die hierdoor nóg meer overactief wordt. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel waarin je amygdala steeds scherper staat afgesteld op mogelijk gevaar en jij je hierdoor continu vermoeid, angstig en neerslachtig voelt.

2). Angst

Angst is een aangeboren emotie die wordt gereguleerd door de amygdala. Zo wordt de schrikreflex die baby's vertonen wanneer zij een onverwacht hard geluid horen, vanuit dit hersengebied aangestuurd.

Een overactieve amygdala of een disbalans in het brein (bijvoorbeeld door hormonale veranderingen) kan leiden tot verhoogde gevoelens van angst. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat de amygdala in bepaalde situaties actiever is bij vrouwen met het premenstrueel syndroom (PMS).

3). Depressie

Depressiviteit is tegenwoordig sterk in opkomst en hierin speelt de amygdala een belangrijke rol. Zo worden verstoorde verbindingen in de amygdala geassocieerd met een grotere kans op depressie. Ook hebben mensen met een depressie een actievere amygdala dan mensen zonder een depressie.

Opvallend bij deze mensen is dat andere hersengebieden zoals de prefrontale cortex (betrokken bij onder meer je geheugen) en in de subgenuale cortex (betrokken bij leerprocessen) juist minder actief zijn. Een disbalans in de hersenen is met een fMRI- of PET-scan dus goed aantoonbaar.

4). Burn-out

Net als depressiviteit is ook burn-out wereldwijd een opkomende breinziekte. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een hoog risico op een burn-out (bijvoorbeeld door veel beroepsmatige stress) een aanzienlijk grotere amygdala hebben dan gemiddeld.

Ondanks het grotere volume van dit breingebied, verzwakken de verbindingen met andere hersendelen. Hierdoor wordt de amygdala steeds minder geremd en nemen angsten en andere negatieve emoties toe. Uiteindelijk resulteert dit onvermijdelijk in een burn-out.

Overactieve amygdala kalmeren en resetten

Voel jij je vaak gestrest, geprikkeld, angstig of neerslachtig? Dan kan een overactieve amygdala hiervan de oorzaak zijn. Gelukkig zijn er verschillende manieren om dit hersengebied te kalmeren, door het duidelijk te maken dat er geen acuut gevaar dreigt. Denk hierbij met name aan activiteiten die je parasympatische zenuwstelsel stimuleren, zoals yoga, mediteren, muziek luisteren en wandelen in de natuur.

Soms lukt het echter niet meer om zelf je amygdala te kalmeren. In dat geval heb je professionele hulp nodig. Met behulp van o.a. brainspotting therapie kan de amygdala worden gereset en gekalmeerd. In veel gevallen zal dit leiden tot een oplossing van voornoemde klachten.